Η σημασία του γάλακτος και του ασβεστίου στην ανάπτυξη των παιδιών

To ασβέστιο είναι από τα σημαντικότερα ιχνοστοιχεία για την φυσιολογική ανάπτυξη και την καλή διατήρηση της υγείας του παιδιού. Αποτελεί δομικό συστατικό των οστών και των δοντιών ενώ εμπλέκεται σε κυτταρικούς μηχανισμούς, στη μυϊκή συστολή, στην νευρική μεταβίβαση, στην πήξη του αίματος , στην ενεργοποίηση  ενζύμων και στην λειτουργία ορμονών.

Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αναμφισβήτητα αποτελούν τρόφιμα εξαιρετικής πηγής ασβεστίου λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε ασβέστιο και της υψηλής βιοδιαθεσιμότητας του ασβεστίου που περιέχουν. Η βιοδιαθεσιμότητα του ασβεστίου που περιέχεται στο γάλα ανέρχεται περίπου στο 30 %.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς;

Το ασβέστιο αλληλεπιδρά  με διάφορες ουσίες και συστατικά. Συγκεκριμένα, η  αυξημένη κατανάλωση πρωτεϊνών , φυτικών ινών και οξαλικού οξέος (βρίσκεται κυρίως στο σπανάκι, στο παντζάρι και στο κουνουπίδι) μειώνει την απορρόφηση του ασβεστίου, σε αντίθεση με την λακτόζη(περιέχεται στο γάλα) και την βιταμίνη D που βοηθούν την απορρόφησή του.

Για τα παιδιά, το σοκολατούχο γάλα εξακολουθεί να είναι από τις πρώτες επιλογές πρωϊνού ενώ οι γονείς προβληματίζονται για την θρεπτική αξία του συγκεκριμένου πρωϊνού γεύματος. Κάποιοι επιστήμονες θεωρούν  πως το οξαλικό οξύ που περιέχεται στο  σοκολατούχο γάλα και στο  κακάο μειώνει την απορρόφηση του ασβεστίου γιατί το καθιστά σε μη απορροφήσιμο οξαλικό ασβέστιο. Αντιθέτως με τη θεωρία αυτή, μελέτες δείχνουν  πως το κακάο περιέχει μικρή ποσότητα οξαλικού οξέος (0.5% εώς 0.6%) που δεν επηρεάζει την απορρόφηση του ασβεστίου. Έτσι,σύμφωνα με τις συγκεκριμένες μελέτες, η προσθήκη σκόνης κακάο ή σοκολάτας στο γάλα δεν διαφοροποιεί την απορρόφηση του ασβεστίου.

Έλλειψη ασβεστίου

H συγκέντρωση του ασβεστίου στον ανθρώπινο οργανισμό για την σκελετική ανάπτυξη αυξάνεται από 120 γρ –στα 2 έτη- σε 400 γρ -στα 9 έτη ζωής. Εντούτοις, η πρόσληψη ασβεστίου στα παιδιά ενδέχεται  να είναι ανεπαρκής για την ανάπτυξη των οστών. Μελέτες απέδειξαν πως τα παιδιά που απέφευγαν την κατανάλωση αγελαδινού γάλακτος για μακροχρόνιες περιόδους και συγχρόνως δεν κατανάλωναν εναλλακτικά τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο, παρουσίασαν χαμηλή οστική πυκνότητα. Η χαμηλή διαιτητική πρόσληψη ασβεστίου συμβάλλει στην μειωμένη εναπόθεσή του στην οστική μάζα και κατά συνέπεια μπορεί να προκαλέσει ραχίτιδα στα παιδιά κυρίως στις  περιοχές της ενδοχονδριακής ανάπτυξης . Η ραχίτιδα εκδηλώνεται με χαρακτηριστικες οστικές αλλοιώσεις της κνήμες των βρεφών ενώ συγχρόνως μπορεί να εκδηλωθεί  καθυστερημένη ανάπτυξη, τετανία, μυϊκοί σπασμοί, νωθρότητα και μυϊκή αδυναμία.   Η ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου κατά την παιδική και εφηβική ηλικία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης στην μετέπειτα  ενήλικη ζωή.

Συστάσεις

Η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία σε συνεργασία με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας συστήνει την αποκλειστική σίτιση των βρεφών με μητρικό γάλα μέχρι τον 6^ο μήνα και τη συνέχιση του θηλασμού με συμπληρωματικές τροφές, εώς τουλάχιστον το πρώτο έτος ζωής.

Η επιλογή  και η ποσότητα του γάλακτος που θα πρέπει να καταναλώνει το παιδί εξαρτάται από την ηλικία του, τις ανάγκες του, τον ρυθμό ανάπτυξής του,  το σωματικό του βάρος, το θετικό ιστορικό αλλεργίας  και τις υπόλοιπες διατροφικές του συνήθειες.  Όλοι αυτοί οι παράγοντες θα ήταν καλό να αξιολογηθούν  από τον παιδίατρο ώστε να επιλεχθεί το κατάλληλο γάλα για το παιδί.

Το τροποποιημένο γάλα σε σκόνη αντικαθιστά το μητρικό όταν o θηλασμός είναι αδύνατος ή ανεπαρκής . Ο συγκεκριμένος τύπος γάλακτος πρέπει να ετοιμάζεται και να χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις εγκεκριμένες οδηγίες του. Ακατάλληλη χρήση, όπως για παράδειγμα η διάλυση με λάθος αναλογίες ή η χρήση μη αποστειρωμένου νερού ή μπουκαλιών θέτουν την υγεία του βρέφους σε κίνδυνο.

Το ημίπαχο γάλα ή το γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, διατηρούν ανέπαφη την σύστασή τους  σε ασβέστιο. Ωστόσο, για  παιδιά κάτω των 2 ετών συστήνεται η κατανάλωση πλήρους  γάλακτος ενώ  για παιδιά  ηλικίας άνω των 2 ετών συστήνεται η κατανάλωση άπαχου γάλακτος  ή γάλακτος  χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.

Η συνιστώμενη πρόσληψη ασβεστίου διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία του ατόμου. Στα βρέφη οι καθημερινές ανάγκες σε ασβέστιο ανέρχονται στα 800 mg. Στα παιδιά μέχρι 11 ετών, οι ανάγκες ανέρχονται μέχρι τα 1200 mg ημερησίως. Στην εφηβική ηλικία οι ανάγκες αυξάνονται μέχρι 1500 mg. Στον παρακάτω πίνακα αναγράφεται η συνιστώμενη πρόσληψη ασβεστίου, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ :

Μια μερίδα γαλακτοκομικών προϊόντων παρέχει 300mg ασβέστιο και ανταλλάσσεται με 1 από τα ακόλουθα:

• 1 φλιτζάνι γάλα (250ml)
• 200γρ. γιαούρτι
• 30γρ. τυρί

ΣΤΕΦΗ ΚΑΛΛΗ

ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ, MSc

Πηγή: www.logodiatrofis.gr