Gallery

Επικοινωνία

sarakosti_largeΗ νηστεία αποτελεί βασικό συστατικό πίστης σε πολλές θρησκείες και πολιτισμούς. Θα μπορούσαμε να ονομάσουμε νηστεία την εκούσια ή ακούσια αποχή από τροφή (ασιτία), για θρησκευτικούς κυρίως λόγους. Όπως συμβαίνει και με τον μοναχισμό, η νηστεία αποτελεί ανατολική συνήθεια. Στους αρχαίους ασιατικούς λαούς και στους Αιγυπτίους τη νηστεία επέβαλλαν θρησκευτικοί λόγοι. Προκειμένου να ετοιμασθούν οι πιστοί για τη συμμετοχή τους σε θρησκευτικές τελετές ή για να τιμήσουν ή για να εξιλεώσουν κάποιο θεό έπρεπε να απέχουν γενικά ή μερικά από τροφές. Οι Αιγύπτιοι, όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος, υποβάλλονταν σε νηστεία για θρησκευτικούς αλλά και για λόγους υγιεινής. Νήστευαν κυρίως στις μεγάλες εορτές της Ίσιδας. Από τους Αιγυπτίους η συνήθεια της νηστείας πέρασε στους Έλληνες και τους Εβραίους, από τους οποίους την παρέλαβαν αργότερα οι Χριστιανοί και οι Μωαμεθανοί.

Επί του παρόντος, η νηστεία αποτελεί κύριο γνώρισμα της Σαρακοστής, για μικρό ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Μια απλή περιγραφή της νηστείας είναι να τρώμε μικρές ποσότητες από τα επιτρεπόμενα τρόφιμα. Η Ορθόδοξη Χριστιανική Θρησκεία προβλέπει κάποιες περιόδους νηστείας και αποτοξίνωσης του πιστού σε τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να αναπτύξει μια μορφή εγκράτειας, να απέχει από κάθε ‘αμαρτία’ και να  αφιερώνει ταυτόχρονα κάποιο χρόνο της ημέρας στην προσευχή. Οι μεγάλες περίοδοι νηστείας της Ορθοδοξίας είναι η Νηστεία των Χριστουγέννων (15/11 έως 24/12), η Μεγάλη Τεσσαρακοστή (Καθαρά Δευτέρα έως Μεγάλο Σάββατο), η Νηστεία των Αγίων Αποστόλων (επομένη της Κυριακής των Αγίων Πάντων έως 28 Ιουνίου) και η Νηστεία της Παναγίας (1/8 έως 14/8). Επίσης, σύμφωνα με την Ορθόδοξη παράδοση, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή νηστεύουμε ενώ υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες ημερομηνίες αυστηρότατης νηστείας (5/1, 29/8, 14/9, 24/12).

Πέρα όμως από τη θεολογική άποψη, η νηστεία είναι μια καλή αποτοξίνωση του οργανισμού μας και σύμφωνα με τους ειδικούς αποτελεί πρότυπο υγιεινής διατροφής. Η νηστεία βασίζεται κυρίως στην αποφυγή κατανάλωσης προϊόντων ζωικής προέλευσης και στην υιοθέτηση μιας χορτοφαγικής διατροφής, δύο κύριοι λόγοι που καθιστούν σημαντική την διατροφική αξία της νηστείας. Ενεργειακά, κατά την νηστεία αυξάνεται η πρόσληψη ενέργειας που προέρχεται από υδατάνθρακες και μειώνεται αυτή που προέρχεται από λίπη και πρωτεΐνες. Η μείωση του λίπους πραγματικά μας αποτοξινώνει συμβάλλοντας στην βελτίωση της υγείας μας. Το μεγάλο όμως διατροφικό πλεονέκτημα της νηστείας είναι η αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών. Δυστυχώς, στο καθημερινό μας διαιτολόγιο πολύ λίγοι από εμάς τρώμε τρόφιμα φυτικής προέλευσης, ενώ οι αναγκαίες ποσότητες είναι να τρώμε τουλάχιστον 5 φορές την ημέρα φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, όσπρια ή δημητριακά Είναι γνωστό πως οι φυτικές ίνες μειώνουν την απορρόφηση λίπους, ρυθμίζουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, συμβάλλουν στην καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας και προφυλάσσουν από ορισμένες μορφές καρκίνου. Επίσης, με την αυξημένη κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, δημητριακών ολικής αλέσεως και λαδιού (κυρίως ελαιολάδου) θωρακίζουμε τον οργανισμό μας με ουσίες και βιταμίνες γνωστές για την αντιοξειδωτική τους δράση και συμβάλλουμε στην τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην πρόληψη από χρόνια νοσήματα.

Τι συμβαίνει όμως με την έλλειψη διαφόρων θρεπτικών συστατικών που παρατηρούνται κατά τη νηστεία και πώς συνδυάζεται η νηστεία με την ισορροπημένη διατροφή; Είναι αλήθεια ότι η απόχη από το κρέας σχετίζεται με τη μειωμένη πρόσληψη σιδήρου και αυτό έχει προβληματίσει την επιστημονική κοινότητα. Ωστόσο, Μελέτη που διεξήχθη από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης επί του συγκεκριμένου θέματος, απέδειξε ότι η νηστεία δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Συγκεκριμένα, ο καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής Αντώνης Καφάτος μελέτησε τις διατροφικές συνήθειες των μοναχών στην Ιερά Μονή Σαββαθιανών καθ’ όλη της διάρκεια της Σαρακοστής. Παρά τις αρχικές υποθέσεις για διατροφικές ανεπάρκειες λόγω της συνεχούς νηστείας, τα αποτελέσματα έδειξαν ακριβώς το αντίθετο. Όλα τα θρεπτικά συστατικά στο διαιτολόγιο των μοναχών ήταν στις συνιστώμενες ποσότητες, δηλαδή στις ποσότητες που καλύπτουν τις ημερήσιες ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού σε ενέργεια, βιταμίνες, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο κ.λπ., παρά το γεγονός ότι απουσίαζε από τη διατροφή τους το κρέας και τα ψάρια, ενώ λάδι χρησιμοποιούσαν μόνο Σάββατο και Κυριακή. Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι παρά τη απουσία γαλακτοκομικών προϊόντων, τα όσπρια και τα λαχανικά προσέφεραν τις απαιτούμενες ποσότητες ασβεστίου.

Τροφές SOS στην περίοδο της νηστείας.

Μπορούμε την περίοδο της νηστείας να προσλάβουμε πρωτεΐνες, βιταμίνες συμπλέγματος Β,  ασβέστιο, σίδηρο, που θα στερηθούμε από την απουσία των ζωικών προϊόντων;

Οι πρωτεΐνες των δημητριακών, μανιτάρια οσπρίων και σόγιας είναι καλής βιολογικής ποιότητας που αυξάνει περισσότερο με τον κατάλληλο συνδυασμό: ρύζι + όσπρια, ρύζι + σιτάλευρο + σόγια, ρύζι + σησάμι, σιτάλευρο + φασόλια, ρύζι + μανιτάρια. Οι βιταμίνες συμπλέγματος Β (θειαμίνη, νιασίνη, ριβοφλαβίνη, παντοθενικό οξύ, κοβαλαμίνη κ.λ.π.), μπορούν να προσληφθούν από την κατανάλωση δημητριακών. Ο Σίδηρος, είναι δυσεύρετος στις φυτικές τροφές. Σχετικά υψηλή περιεκτικότητα έχουν: κρεμμύδια, μαρούλι, σόγια, σπανάκι, φακές, φρυγανιά, ψωμί καθώς και οι ξηροί καρποί. Πηγές ασβεστίου, είναι το μαύρο ψωμί, ξηροί καρποί, φασόλια, λάχανο, μπρόκολο και το σπανάκι.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω στοιχεία, μπορούμε να πούμε ότι η νηστεία μπορεί να αποτελέσει μια καλή ευκαιρία αποτοξίνωσης του οργανισμού. Αν θεωρήσουμε ότι η νηστεία ‘καθαρίζει’ πνευματικά την ψυχή μας, τότε από μια βιολογική άποψη αποτοξινώνει τον οργανισμό μας. Η υγιεινή διατροφή είναι ο καλύτερος τρόπος προστασίας και πρόληψης για τις ασθένειες καθόλη τη διάρκεια της ζωής και η νηστεία είναι το μέσο (ή τουλάχιστον ένα από τα ‘εργαλεία’) που θα μας βοηθήσει να επιτύχουμε κάτι τέτοιο αφού μπορεί να συμβάλλει στην καλύτερη υγεία, σωματική και ψυχική.

Γεωργία Καπώλη

Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc

Πηγή: www.logodiatrofis.gr

Leave a Comment

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *