Οι ευεργετικές επιδράσεις των φρούτων και των λαχανικών στην υγεία του ανθρώπου έχουν μελετηθεί εκτενώς τα τελευταία χρόνια.

Πάραυτα ο τρόπος ζωής και η έλλειψη χρόνου αλλά και διαθεσιμότητας σε φυσικά και υγιεινά προϊόντα, οδηγεί τον άνθρωπο να βρει πιο εύκολα άλλες πηγές αντιοξειδωτικών (5, 6). Στην ελληνική αγορά, υπάρχει πληθώρα φρούτων και λαχανικών που περιέχουν αντιοξειδωτικά, αλλά επίσης υπάρχουν χυμοί φρούτων που έχουν σημαντικό ρόλο στην προστασία της υγείας μας από διάφορες ασθένειες και αυτό οφείλεται στην αντιοξειδωτική τους ικανότητα (5).

Οι χυμοί μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε φρεσκοστυμμένους χυμούς ή σε έτοιμους χυμούς του εμπορίου που με τη σειρά τους περικλείουν τους φυσικούς χυμούς από 100% φρέσκο χυμό (ΦΧ), τους χυμούς από συμπυκνωμένο χυμό φρούτων (ΣΧ), τα φρουτοποτά (ΦΠ) και τα νέκταρ (Ν) (7). Επίσης, οι παραπάνω κατηγορίες μπορούν να υποδιαιρεθούν σε επώνυμα προϊόντα ή σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Σε μια μελέτη που έγινε πρόσφατα από τους Anagnostopoulou et al αναλύθηκαν 49 χυμοί της ελληνικής αγοράς για την αντιοξειδωτική τους ικανότητα καθώς και για την περιεκτικότητά τους σε ολικές φαινόλες (total phenolic content, TPC) και σε ολικά φλαβονοειδή (total flavonoid content, TFC). Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει ότι η υψηλή περιεκτικότητα TPC και TFC των χυμών οφείλεται στο είδος του φρούτου, αλλά και από το αν στο χυμό υπάρχει μέρος ή όχι της φλούδας του φρούτου (8).

Η αντιοξειδωτική ικανότητα των χυμών, η οποία σχετίζεται και εξαρτάται από την παρουσία φαινολών και φλαβονοειδών στους χυμούς εξετάσθηκε με διάφορες μεθόδους (ABTS assay, DPPH assay) και προέκυψε ότι ο χυμός με τη μεγαλύτερη αντιοξειδωτική ικανότητα είναι ο χυμός από ρόδι, ενώ τη δεύτερη θέση κατά σειρά παίρνει ο χυμός από γκρέιπφρουτ, ο οποίος είναι πλούσιος σε καροτενοειδή, την τρίτη θέση κατέχει ο χυμός από πορτοκάλι.

Επίσης φαίνεται ότι οι φρέσκοι χυμοί του εμπορίου έχουν περίπου την ίδια αντιοξειδωτική ικανότητα με τους φρεσκοστυμμένους χυμούς. Αντίθετα, η αντιοξειδωτική ικανότητα μειώνεται όταν οι χυμοί δεν είναι 100% «φρέσκος χυμός», αλλά προέρχονται από συμπυκνωμένο χυμό. Ειδικότερα, τα φρουτοποτά και τα νέκταρ περιέχουν ελάχιστη αντιοξειδωτική ικανότητα λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε ζάχαρη αλλά και νερό που αραιώνεται ο χυμός φρούτου. Επιπρόσθετα, τα επώνυμα προϊόντα είχαν στατιστικά σημαντικότερη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά από τα αντίστοιχα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Συμπερασματικά, οι φρεσκοστυμμένοι χυμοί αλλά και οι έτοιμοι φρέσκοι χυμοί που βρίσκονται στο ράφι και ειδικότερα αυτοί που προέρχονται από φρούτα με κόκκινο χρώμα (όπως το ρόδι) έχουν την υψηλότερη αντιοξειδωτική ικανότητα, η οποία οφείλεται στις φαινόλες και τα φλαβονοειδή, όπως οι ανθοκυανίνες, υπεύθυνες για το σκούρο κόκκινο χρώμα των καρπών.

Με τα παραπάνω δεδομένα, μπορεί ο καταναλωτής να επιλέξει ένα φρέσκο χυμό του εμπορίου που προέρχεται από το εδώδιμο μέρος του φρούτου και να είναι σίγουρος ότι αυτός ο χυμός περιέχει την αντιοξειδωτική ικανότητα του ίδιου του φρούτου ή του φρεσκοστυμμένου χυμού, στην περίπτωση που δεν είναι εύκολη η πρόσβαση του σε φρέσκα φρούτα λόγω της καθημερινότητάς του. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο χυμός εμπορίου που προέρχεται από 100% φρέσκο χυμό μπορεί να μας προσφέρει την επιθυμητή αντιοξειδωτική ικανότητα που απαιτείται για την υγεία μας.

Δρ. Κατερίνα Σκενδέρη
Διδάκτωρ Κλινικής Βιοχημείας – Διατροφολογίας και Μέλος Εργαστηριακού και Διδακτικού Προσωπικού (ΕΔΙΠ) του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
Μέλος της Επιστημονικής Ομάδας ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
Email: ksken@hua.gr – aik.skenderi@gmail.com

Βιβλιογραφία

1. Bartoszek M, Polak J. A comparison of antioxidative capacities of fruit juices, drinks and nectars, as determined by EPR and UV-vis spectroscopies. Spectrochim Acta A Mol Biomol Spectrosc;153:546-9.
2. Young IS, Woodside JV. Antioxidants in health and disease. J Clin Pathol 2001;54:176-86.
3. Mullen W, Marks SC, Crozier A. Evaluation of phenolic compounds in commercial fruit juices and fruit drinks. J Agric Food Chem 2007;55:3148-57.
4. Wootton-Beard PC, Ryan L. Combined use of multiple methodologies for the measurement of total antioxidant capacity in UK commercially available vegetable juices. Plant Foods Hum Nutr;67:142-7.
5. Crowe KM, Murray E. Deconstructing a fruit serving: comparing the antioxidant density of select whole fruit and 100% fruit juices. J Acad Nutr Diet;113:1354-8.
6. Seeram NP, Aviram M, Zhang Y, et al. Comparison of antioxidant potency of commonly consumed polyphenol-rich beverages in the United States. J Agric Food Chem 2008;56:1415-22.
7. Hyson DA. A review and critical analysis of the scientific literature related to 100% fruit juice and human health. Adv Nutr;6:37-51.
8. Anagnostopoulou D, Skenderi K, Papanastasopoulou C, Sitaras N. Total Antioxidant Capacity of Commonly Consumed fresh Squeezed Fruit Juices, Name Brand Fruit Juices and Private Label Juices Available in the Greek Market. Journal of Food & Nutritional Disorders 2017;6:37-51.