Γιατί η Παχυσαρκία αποτελεί υψηλό παράγοντα κινδύνου για την εξασθένιση του ανοσοποιητικού και τις αυτοάνοσες διαταραχές;

 

Το πρόβλημα στην περίπτωση των υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων είναι ότι συχνά παρουσιάζουν έλλειψη και ανεπάρκεια βιταμίνης D. Αυτό συμβαίνει διότι στα υπέρβαρα και τα παχύσαρκα άτομα το αυξημένο σωματικό τους λίπος δεσμεύει ποσότητα βιταμίνης D (λόγω της λιποδιαλυτής της φύσης), με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται ο φυσιολογικός μεταβολισμός της.

Η Αμερικανική Ενδοκρινολογική Εταιρεία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι για το λόγο αυτό τα παχύσαρκα άτομα χρειάζονται 2,5 φορές περισσότερη βιταμίνη D για να αυξήσουν στον ίδιο βαθμό με τα άτομα φυσιολογικού βάρους, τα επίπεδα της 25(ΟΗ)D στο αίμα (Ekwaru et al. 2014).

Επιπλέον, τα παχύσαρκα άτομα στατιστικά δαπανούν μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους σε εσωτερικούς χώρους είτε στο σπίτι, είτε για εργασία, είτε γιατί απλά θέλουν να αποφεύγουν τον ήλιο, φορούν μακριά ρούχα που αφήνουν μικρότερο γυμνό μέρος του σώματος εκτεθειμένο στον ηλιακό φως και χρησιμοποιούν συχνά αντηλιακά, τα οποία παρεμποδίζουν την απορρόφηση της βιταμίνης D.

Το καθαρό τελικό αποτέλεσμα όμως είναι να περιορίσουν την ζωτικής σημασίας ποσότητα του ήλιου και επομένως βιταμίνης D που λαμβάνει το σώμα τους. Ως συνέπεια μεγεθύνεται ακόμη περισσότερο ο κίνδυνος προσβολής του ανοσοποιητικού συστήματος ενός υπέρβαρου ή παχύσαρκου ατόμου.

Ο κίνδυνος αυξάνεται περισσότερο εάν στην εξίσωση παρεμβληθούν παράγοντες (Holick et al. 2011) όπως η εμμηνόπαυση, η ηλικία άνω των 50 ετών, θυρεοειδικές παθήσεις (οι οποίες είναι πολύ συχνές στους παχύσαρκους), σκουρόχρωμη επιδερμίδα (τα άτομα με σκούρο τόνο του δέρματος διαθέτουν φυσική προστασία από τον ήλιο εξαιτίας της μελανίνης του δέρματος, η οποία δρα ως φίλτρο κατά της υπεριώδους ακτινοβολίας) και φυσικά η διαμονή σε περιοχές με γεωγραφικό πλάτος μεγαλύτερο από 35° (Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα).

Ταυτόχρονα, η παχυσαρκία και ιδιαίτερα εκείνη κεντρικού τύπου (κοιλιακή παχυσαρκία) θεωρείται από τους κυριότερους παράγοντες της χρόνιας φλεγμονής. Η επικίνδυνη εναπόθεση λίπους γύρω από τη μέση (κοιλιακή χώρα) διακρίνεται για τον προ-οξειδωτικό και προ-φλεγμονώδη χαρακτήρα της. Η φλεγμονή που ξεκινά με αυξημένα επίπεδα iNOS (inducible nitric oxide ‒ επαγώγιμο νιτρικό οξείδιο) προκαλεί μεγέθυνση της αυτοανοσίας. Μόρια πρωτεϊνών (όπως η γλουτένη) διαρρέουν μέσω του εντέρου και γίνονται εξαιρετικά αντιδραστικά. Τότε το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει αυτές τις πρωτεΐνες ως «εισβολείς» με αποτέλεσμα να τους επιτεθεί.

Συμπερασματικά, με δεδομένο τον κομβικό ρόλο της Βιταμίνης D στην λειτουργία (ρύθμιση) του αμυντικού συστήματος αλλά και την φλεγμονώδη φύση της (κεντρικής) παχυσαρκίας, εξηγείται λοιπόν γιατί η τελευταία αποτελεί μία κατάσταση υψηλού κινδύνου για την αποδυνάμωση και την εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Επομένως, με τον τρόπο αυτό εξηγείται η αυξημένη επίπτωση των αυτοάνοσων διαταραχών στα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα.

Η παχυσαρκία εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα. Ως αποτέλεσμα παρουσιάζεται υψηλός κίνδυνος για τη συνολική υγεία!

Είναι γνωστό ότι ο κεντρικός εκλεκτικός ρυθμιστής της έκφρασης των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος είναι η βιταμίνη D, διαθέτοντας σημαντικές ανοσορυθμιστικές ιδιότητες. Μέσω των ρυθμιστικών CD4+ Τ κυττάρων συνεισφέρει στην ισόρροπη ανάπτυξη των Th-1 και Th-2 βοηθητικών κυττάρων και επομένως στην ομαλή έκφραση των λεμφοκυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος.

Το καθαρό αποτέλεσμα για το ανοσιακό σύστημα που αναπτύσσεται σε περιβάλλον όπου υπάρχει περιορισμένη διαθεσιμότητα βιταμίνης D, είναι η αύξηση του αριθμού των προ-φλεγμονωδών Τh1 κύτταρων με συνέπεια την αυτοανοσία (Cantorna & Mahon 2004). Αντίθετα, η επάρκεια  της 1,25-διυδροξυβιταμίνης D3 (η ορμονική μορφή της βιταμίνης D) οδηγεί σε αριθμητικά μικρότερα και λιγότερο επιθετικά Th-1 κύτταρα και ταυτόχρονα στην αντισταθμιστική ομοιογενή ανάπτυξη των αντιφλεγμονωδών Th-2 βοηθητικών κυττάρων, με επακόλουθο τη φυσιολογική συνολική λειτουργία των Τ-Κυττάρων.

Εκτεταμένες διεθνείς έρευνες έχουν δείξει ότι υποδοχείς της βιταμίνης D  (VDRs)  έχουν εντοπιστεί σε πολλαπλά όργανα και ιστούς του ανθρώπινου σώματος. Ως εκ τούτου, η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αυτοάνοσων ασθενειών και καρκίνου, και αυτό έχει αναφερθεί σε ζωικά μοντέλα.

Κύρια πηγή πρόσληψης της βιταμίνης D είναι το ηλιακό φως. Υπολογίζεται ότι το 80% της βιταμίνης D3 προσλαμβάνεται από το ανθρώπινο σώμα με το συγκεκριμένο μηχανισμό. Βέβαια υπάρχουν και διατροφικές πηγές πρόσληψης βιταμίνης D αλλά αυτές είναι περιορισμένες και μάλλον δυσεύρετες στην καθημερινή διατροφή (σολομός, τόνος, ιχθυέλαια κλπ.). Επομένως, η ηλιακή ακτινοβολία είναι κομβικής σημασίας για την επαρκή πρόσληψη και απορρόφηση της βιταμίνης D (Holick 2004).

Δημήτρης Γρηγοράκης
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος,PhD
Επιστημονικός Διευθυντής Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ – ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & Πρόεδρος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας
Κολωνάκι: Σκουφά 32 & Δημοκρίτου, ΤΚ. 106 73Τηλ.: 2103647517, 2103617502, 2103615603 – Fax: 2103615603
Άνω Πατήσια: Πρόμπονα 27 & Επινίκου, ΤΚ. 111 43Τηλ.: 2102520977, 2102582465 – Fax: 2102582465
Email: [email protected]

Βιβλιογραφία:

• Cantorna MT & Mahon BD (2004). Mounting evidence for vitamin D as an environmental factor affecting autoimmune disease prevalence. Exp. Biol. Med (Maywood) 229(11):1136-1142.
• Ekwaru JP, Zwicker JD, Holick MF, Giovannucci E & Veugelers PJ (2014). The importance of  body weight for the dose response relationship of oral vitamin D supplementation and serum  25-hydroxyvitamin D in healthy volunteers. PLoS One 9:e111265.
• Holick MF (2004). Vitamin D: importance in the prevention of cancers, type 1 diabetes, heart disease, and osteoporosis. Am J Clin Nutr 79:362–371.
• Holick MF, Binkley NC, Bischoff-Ferrari HA, Gordon CM, Hanley DA, Heaney RP, Murad MH & Weaver CM (2011). Evaluation, treatment, and prevention of vitamin D deficiency: An endocrine society clinical practice guideline. J Clin Endocrinol Metab 96:1911–1930. 

Αυτοάνοσα, ανοσοποιητικό και διατροφή | Δρ. Δημήτρης Γρηγοράκης.

Συνεχείς επιστημονικές ανακαλύψεις επιβεβαιώνουν ότι ορισμένες θρεπτικές ουσίες μπορούν να συμβάλουν, ίσως και καλύτερα από τη φαρμακευτική αγωγή, στην αντιμετώπιση των αυτοάνοσων διαταραχών!

Υπολογίζεται σήμερα ότι 1 στους 10 ενήλικες Έλληνες εμφανίζει κάποια αυτοάνοση διαταραχή. Τα νοσήματα με σημείο αναφοράς το ανοσοποιητικό όπως είναι οι Θυρεοειδίτιδες, σκλήρυνση κατά πλάκας, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ψωρίαση, νόσος Crohn, έκζεμα, λεύκη, κοιλιοκάκη κλπ. παρουσιάζουν σημαντική έξαρση τα τελευταία χρόνια στον ελληνικό πληθυσμό.

Ταυτόχρονα, αυξανόμενες επιστημονικές πληροφορίες τονίζουν τη διατροφοεξαρτώμενη φύση των αυτοάνοσων και τη σημασία των διατροφικών συστατικών στην προστασία του ανοσοποιητικού συστήματος. Διατροφικές ανακαλύψεις επιβεβαιώνουν ότι ορισμένες θρεπτικές ουσίες μπορούν να συμβάλουν, ίσως και καλύτερα από τη φαρμακευτική αγωγή, στην αντιμετώπιση των αυτοάνοσων παθήσεων.

Το βιβλίο ‘Αυτοάνοσα, ανοσοποιητικό και διατροφή’, μάς μυεί εμπεριστατωμένα στην έννοια της «ανοσοπροστατευτικής» διατροφής.

Στο πρώτο του μέρος περιγράφει τις βασικές αρχές της διατροφικής προστασίας του ανοσοποιητικού. Προτείνοντας μια κατεξοχήν διατροφοκεντρική αντίληψη, συστήνει στρατηγικές αντιμετώπισης του εμπλεκόμενου καταστροφικού τρίπτυχου: ΑΠΟΡΡΥΘΜΙΣΜΕΝΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ – ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ – ΦΛΕΓΜΟΝΗ. Επιπλέον, απαντά σε ερωτήματα σχετικά με την κληρονομική φύση των αυτοάνοσων, τις αλήθειες και τους μύθους που διέπουν τη διαχείρισή τους, τις αναγκαίες εξετάσεις, τα συμπληρώματα διατροφής κ.ά.

Στο δεύτερο μέρος ασχολείται αναλυτικά με τη διατροφική φροντίδα των 21 πιο διαδεδομένων (και συνοπτικά έτερων 21 πιο σπάνιων) αυτοάνοσων διαταραχών. Συγκεκριμένα, αναλύονται εκτενώς αναφορικά με τη διατροφική τους διαχείριση τα παρακάτω νοσήματα:

1. Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1
2. Νόσος του Crohn
3. Ελκώδης κολίτιδα
4. Κοιλιοκάκη
5. Ρευματοειδής αρθρίτιδα
6. Αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία
7. Αυτοάνοση ατροφική γαστρίτιδα
8. Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
9. Νόσος Graves
10. Ινομυαλγία
11. Λεύκη
12. Μυασθένεια Gravis
13. Ρευματική πολυαλγία
14. Σκληρόδερμα
15. Σύνδρομο Sjögren
16. Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
17. Ψωρίαση
18. Σκλήρυνση κατά πλάκας
19. Έκζεμα ή ατοπική δερματίτιδα
20. Αλλεργικό άσθμα
21. Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα ή Σύνδρομο Bechterew ή νόσος Marie Strumpell

Επιπλέον, αναφέρονται και άλλες λιγότερο συχνές αυτοάνοσες παθήσεις, για τις οποίες οι έως σήμερα διαθέσιμες πληροφορίες είναι περιορισμένες. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι: αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση (ALS), αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο, αυτοάνοση δερματίτιδα, αυτοάνοση νευροπάθεια, αυτοάνοση ηπατίτιδα, αυτοάνοση θρομβοκυτταροπενία, αυτοάνοση νόσος των επινεφριδίων, αυτοάνοση ωοθηκίτιδα και ορχίτιδα, γυροειδής αλωπεκία (Alopecia areata), δερματοπολυμυοσίτιδα, ερπητοειδής δερματίτιδα, θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα (TTP), κοκκιωματώδης αγγειίτιδα Wegener, κροταφική αρτηρίτιδα, μυϊκή δυστροφία, μυοσίτιδα, νόσος του Behçet, πρωτοπαθής χολική κίρρωση, αυτοάνοση μυοκαρδιοπάθεια και το σύνδρομο Guillain-Barré.

Ο έγκριτος κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Δρ. Δημήτρης Γρηγοράκης παρουσιάζει ένα μοναδικό σύγγραμμα για τα ελληνικά δεδομένα, προσφέροντας στους ενδιαφερόμενους έναν απόλυτο οδηγό πρόληψης και αντιμετώπισης των αυτοάνοσων διαταραχών. Το βιβλίο προλογίζει ο Καθηγητής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου κ. Λάμπρος Συντώσης.

ISBN: 978-618-02-0762-0  ● Διαστάσεις: 14 Χ 20,5 ● Σελίδες: 400 ● Τιμή: 28,00 €

Το νέο βιβλίο του Δρ. Δημήτρη Γρηγοράκη «Αυτοάνοσα, Ανοσοποιητικό & Διατροφή» αποδεικνύει πως η διατροφή μπορεί να γίνει ένας ουσιαστικός σύμμαχος στην αντιμετώπιση των αυτοάνοσων νοσημάτων.

Για να Παραγγείλετε το βιβλίο «Αυτοάνοσα, Ανοσοποιητικό & Διατροφή» πατήστε ΕΔΩ

Με την παραγγελία του βιβλίου μέχρι τις 30/12/2016, σας κάνουμε ΔΩΡΟ* τα ΕΞΟΔΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ (*Η προσφορά ισχύει για παραγγελίες εντός Ελλάδας)